Informacja o zmianach w zasadach dotyczących uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego i zasiłku dla opiekuna

Informujemy, że od 1 stycznia 2024 roku na mocy ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym ulega zmianie sposób realizacji świadczeń opiekuńczych takich jak świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy, zasiłek dla opiekuna.

Świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach

Z dniem 1 stycznia 2024 r. świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwać opiekunom osób z niepełnosprawnością wyłącznie do ukończenia przez nie 18 roku życia.

Odmiennie od aktualnie obowiązujących zasad, będzie możliwość jednoczesnego pobierania świadczenia pielęgnacyjnego i podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.

Istotną zmianą jest umożliwienie pobierania świadczenia pielęgnacyjnego w przypadku, gdy opiekun będzie sprawował opiekę nad więcej niż jedną osobą z niepełnosprawnością w wieku do ukończenia 18 roku życia, kwota świadczenia pielęgnacyjnego zostanie podwyższona o 100% na drugą i każdą kolejną osobę.

Ważne

Opisane wyżej, nowe warunki przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego, które obowiązywać będą od 1 stycznia 2024 r., nie dotyczą osób, które na zasadzie zachowania praw nabytych będą pobierać to świadczenie na podstawie przepisów dotychczasowych (w oparciu o przepis przejściowy – art. 63 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym).

Świadczenie pielęgnacyjne oraz specjalny zasiłek opiekuńczy przyznane na zasadach dotychczasowych oraz zasiłek dla opiekuna nie przysługują, jeżeli osoba wymagająca opieki będzie miała przyznane prawo do świadczenia wspierającego.

Specjalny zasiłek opiekuńczy i zasiłek dla opiekuna – uchylone

Z dniem 1 stycznia 2024 r. zostają uchylone przepisy dotyczące specjalnego zasiłku opiekuńczego i zasiłku dla opiekuna. Oznacza to, że od tej daty te zasiłki nie będą już przyznawane. Jednak osoby, które na dzień 31.12.2023 r. są uprawnione do pobierania któregokolwiek z tych świadczeń, o ile są nadal zainteresowane, mogą pobierać świadczenie na dotychczasowych zasadach.

Nowe świadczenie dla osób z niepełnosprawnościami – świadczenie wspierające

Z dniem 1 stycznia 2024 r. wprowadza się nowy rodzaj świadczenia, tj. świadczenie wspierające, które będzie skierowane bezpośrednio do osób z posiadających orzeczenie o stopniu niepełnosprawności w wieku po ukończeniu 18 roku życia. Realizatorem tego zadania będzie Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Celem świadczenia wspierającego jest udzielenie osobom niepełnosprawnym mającym potrzebę wsparcia, pomocy służącej częściowemu pokryciu wydatków związanych z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych tych osób.

Uprawnieni do świadczenia wspierającego będą osoby w wieku od ukończenia 18 roku życia, posiadające decyzję ustalającą poziom wsparcia, w której to potrzebę wsparcia określono na poziomie od 70 do 100 punktów.

Decyzje o ustaleniu poziomu wsparcia będą wydawały wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności, natomiast przyznawał i wypłacał świadczenie będzie Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Wprowadzono trzy terminy, od kiedy będzie dostępne świadczenie wspierające:

• od 1 stycznia 2024 r. dla osób z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 87 do 100 pkt,
• od 1 stycznia 2025 r. dla osób z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 78 do 86 pkt,
• od 1 stycznia 2026 r. dla osób z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 70 do 77 pkt.

Wysokość świadczenia wspierającego będzie uzależniona od poziomu potrzeby wsparcia. Dla osób z najniższym poziomem wsparcia będzie wynosić 40% kwoty renty socjalnej do maksymalnej wysokości 220% renty socjalnej (będzie to kwota netto, czyli bez potrącań na podatek dochodowy czy ubezpieczenie zdrowotne).

Przepisy przejściowe

W ustawie z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym wprowadzono przepisy przejściowe mające zapewnić ochronę praw nabytych przez opiekunów osób niepełnosprawnych, którzy nabyli bądź nabędą do dnia 31.12.2023 r. prawo do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego na podstawie przepisów dotychczasowych.

Ochrona praw nabytych dotyczyć będzie sytuacji, gdy o wyżej wymienione świadczenia opiekuńcze ubiegać się będzie osoba, która była uprawniona do tych świadczeń do dnia wejścia w życie ustawy i utraciła to prawo po jej wejściu w życie w związku z utratą ważności orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności.

W takiej sytuacji prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego oraz zasiłku dla opiekuna będzie również przysługiwać na starych zasadach.

Warunkiem zachowania prawa do wyżej wymienionych świadczeń będzie złożenie wniosku o nowe orzeczenie w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia, a następnie złożenie wniosku o ustalenie prawa odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego w terminie 3 miesięcy, licząc od wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności.

Natomiast wszyscy, którzy po raz pierwszy będą ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne po 1 stycznia 2024 r., będą otrzymywali wsparcie już na nowych zasadach. Osoby, które wybiorą świadczenia opiekuńcze na „starych” zasadach, nie będą mogły nadal między innymi podjąć zatrudnienia, dorabiać do tych świadczeń ani otrzymywać świadczeń emerytalno-rentowych.

Uwaga

Przepisy przejściowe ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym wprowadzają również dodatkową, negatywną przesłankę, która przewiduje, że świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy oraz zasiłek dla opiekuna przyznane na zasadach dotychczasowych, nie przysługują jeżeli osoba wymagająca opieki będzie miała przyznane prawo do świadczenia wspierającego (art. 63 ust. 6 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym).

W konsekwencji tego przepisu wprowadzone zostały także przepisy proceduralne określające:

• zawieszenie postępowania o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, zasiłku dla opiekuna do czasu rozstrzygnięcia sprawy z wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego w sytuacji gdy osoba wymagająca opieki lub osoba uprawniona do jej reprezentowania złożyły wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego. Następnie ustalenie prawa do ww. świadczeń w wyniku podjęcia zawieszonego postępowania następuje po dokonaniu przez ZUS rozstrzygnięcia sprawy z wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego (art. 63 ust. 7-8 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym),
• zawieszenie wypłaty przyznanego już świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, zasiłku dla opiekuna jeżeli osoba wymagająca opieki lub osoba uprawniona do jej reprezentowania złożyła wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego.

Szczegółowych informacji udzielają pracownicy Działu Świadczeń Rodzinnych Ośrodka Pomocy Społecznej w Czerwionce-Leszczynach pod numerem tel. +48 32 72 29 402; +48 32 72 29 403 oraz +48 32 72 29 404.